มุลนิธิสันต์ขันแก้ว มีแนวคิด "การเสริมสร้างและพัฒนา" คือ การเพิ่มพูนความสามารถ ทักษะ และศักยภาพของบุคคล กลุ่ม หรือชุมชน เพื่อให้สามารถปรับปรุงการทำงานของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยเป็นการดำเนินงานอย่างเป็นระบบและมีเป้าหมายที่ชัดเจน เพื่อให้บรรลุผลลัพธ์ที่ต้องการ เช่น การสร้างความตระหนักรู้ การพัฒนาความรู้และทักษะ รวมถึงการเสริมสร้างความมั่นใจในการตัดสินใจและลงมือปฏิบัติ

การเสริมสร้างและพัฒนาประกอบด้วย:

• ระดับบุคคล : มีการพัฒนาองค์ความรู้ ทักษะ และทัศนคติของแต่ละบุคคล เพื่อให้สามารถกำหนดอนาคตของตนเองได้

• ระดับกลุ่ม/องค์กร (ชุมชน/คริสตจักร) : การสร้างทรัพยากรบุคคล (ผู้นำ ผู้บริหาร เจ้าหน้าที่) ผ่านวิธีการต่างๆ ทั้งทางการเงินและไม่ใช่ทางการเงิน เพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิตและการดำเนินงานภายในองค์กร

• ระดับชุมชน: การให้เครื่องมือแก่ชุมชนในการรวบรวมข้อมูล วางแผน ดำเนินการ และติดตามโครงการต่างๆ เพื่อตอบสนองความต้องการและการพัฒนาตนเอง

วัตถุประสงค์หลักคือ:

• เพิ่มศักยภาพ: ทำให้บุคคล กลุ่ม หรือชุมชน มีความสามารถในการจัดการและแก้ไขปัญหาได้ดียิ่งขึ้น

• สร้างการมีส่วนร่วม: ส่งเสริมให้ผู้คนมีบทบาทในการตัดสินใจและลงมือปฏิบัติเพื่อพัฒนาตนเองและสังคม

• พัฒนาอย่างยั่งยืน: สร้างกระบวนการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการและบรรลุเป้าหมายในระยะยาวได้ โดยสรุป การเสริมสร้างและพัฒนาคือกระบวนการที่ทำให้ "มีดีขึ้น" ในหลากหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านความรู้ ความสามารถ หรือศักยภาพ เพื่อให้สามารถเผชิญหน้ากับความท้าทายและเติบโตได้อย่างเข้มแข็ง

มูลนิธิสันต์ขันแก้ว มีแนวคิด "การช่วยเหลือ" หมายถึง การดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาหรือบรรเทาความเดือดร้อนของผู้อื่น การให้ความช่วยเหลือ (ผู้ประสบภัยในรูปแบบต่างๆ) การช่วยเหลือด้านวัตถุสิ่งของ การให้คำปรึกษา หรือการให้กำลังใจ การหนุนใจ การช่วยเหลือสามารถทำได้หลายรูปแบบ การประสานติดต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการแสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ในชีวิตประจำวัน

• ช่วยเหลือเพื่อนร่วมงาน: แสดงความจริงใจ ไม่นินทา หรือให้ความช่วยเหลือด้วยความเต็มใจ

• ช่วยเหลือผู้อื่นในชีวิตประจำวัน: การปลอบโยนผู้ที่เศร้าเสียใจ ให้คำแนะนำ หรือให้การสนับสนุนทางอารมณ์ (Emotional support) แก่ผู้ที่มีปัญหา

• ประโยชน์ต่อผู้ช่วยเหลือ: การช่วยเหลือผู้อื่นทำให้รู้สึกดีขึ้น กระตุ้นการหลั่งสารเอ็นโดรฟินในสมอง และช่วยให้ลืมปัญหาของตัวเองได้ชั่วขณะ

• ประโยชน์ต่อผู้รับ: ช่วยให้ผู้รับได้รับการสนับสนุนที่จำเป็น บรรเทาความเดือดร้อน และรู้สึกว่ามีคนพร้อมให้กำลังใจ

• ผลกระทบเชิงบวกต่อสังคม: การเห็นผู้อื่นทำความดีสามารถสร้างแรงบันดาลใจให้คนอื่น ๆ ทำความดีตาม ทำให้เกิดการกระจายความดีในสังคมต่อไป

มูลนิธิสันต์ขันแก้ว มีการนำความรู้สู่สังคม คือ การส่งเสริมให้เกิด "สังคมแห่งการเรียนรู้" (Learning Society) ซึ่งเป็นแนวคิดในการสร้างสังคมที่เข้มแข็ง ยั่งยืน และมีความสุข ผ่านการส่งเสริมให้ผู้คนมีความใฝ่รู้ มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ แลกเปลี่ยนความรู้ และนำความรู้ไปประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาตนเอง ชุมชน คริสตจักร และประเทศชาติอย่างต่อเนื่อง องค์ประกอบสำคัญของสังคมแห่งการเรียนรู้

• การปลูกฝังความใฝ่รู้: ส่งเสริมให้คนทุกเพศทุกวัยเรียนรู้อยู่เสมอ ตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของการเรียนรู้

• แหล่งเรียนรู้และสื่อ: การมีแหล่งเรียนรู้ เทคโนโลยี และสื่อที่หลากหลาย เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้นอกห้องเรียน

• การจัดการความรู้: พัฒนาระบบการจัดการความรู้ที่ดี และส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความรู้ร่วมกันในทุกภาคส่วน

• การเรียนรู้ตลอดชีวิต: สร้างวัฒนธรรมที่คนเรียนรู้ตลอดชีวิต และใช้ความรู้ในการเลือกและตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหาและพัฒนา

• การบูรณาการสู่การปฏิบัติ: จัดกระบวนการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกับการใช้ประโยชน์ในชีวิตจริง เพื่อให้ผู้เรียนได้นำความรู้ ทักษะ และเจตคติไปปฏิบัติงานได้วิธีการส่งเสริมการนำความรู้สู่สังคม

• การสร้างความตระหนัก: ให้ความรู้เกี่ยวกับแนวคิดสังคมแห่งการเรียนรู้ และคุณค่าของการศึกษาตลอดชีวิต

• การวางแผน: จัดตั้งคณะทำงาน กำหนดแผนพัฒนา และแผนปฏิบัติการที่ชัดเจน

• การสร้างเครือข่าย: แสวงหาความร่วมมือจากกลุ่มเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อดำเนินงานให้เกิดผล

• การจัดกิจกรรม: จัดกิจกรรมหรือโครงการอย่างต่อเนื่อง เพื่อพัฒนาสังคมแห่งการเรียนรู้

• การประเมินและเผยแพร่: ติดตามและประเมินผลความสำเร็จอย่างสม่ำเสมอ และเผยแพร่ผลการดำเนินงาน

• การบูรณาการในองค์กร: วิทยากรควรจัดสาระการเรียนรู้ให้เชื่อมโยงกับการใช้ประโยชน์จริง และจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม